Vasu Baras 2025 Date: दिवाळीचा शुभ आरंभ वसुबारसपासून होतो, जो गाई-मातेच्या पूजनाला समर्पित आहे. या दिवसाला “गोवत्स द्वादशी” असेही म्हणतात आणि तो संपत्ती, समृद्धी आणि कृतज्ञतेचे प्रतीक मानला जातो. Astrosutraz.in वर जाणून घ्या वसुबारस 2025 ची तारीख, शुभ मुहूर्त, पूजा विधी आणि या दिवसाचे आध्यात्मिक महत्त्व. या सणातून आपल्याला मिळते निसर्ग आणि मातृत्वाशी जोडलेले पवित्र नाते. दिवाळीपूर्वीचा हा दिवस आपल्या जीवनात सकारात्मकता आणि समृद्धीचे दरवाजे उघडतो.
वसुबारस म्हणजे काय? (What is Vasu Baras?)
वसुबारस हा दिवाळीतील पहिला सण असून तो गोमाता आणि वासराच्या पूजनासाठी ओळखला जातो. या दिवशी गाईला माता मानून तिची पूजा केली जाते कारण ती संपत्ती, समृद्धी आणि मातृत्वाचे प्रतीक आहे. ‘वसु’ म्हणजे धन आणि ‘बारस’ म्हणजे द्वादशी, त्यामुळे या दिवशी संपत्ती व समृद्धीचे पूजन केले जाते. वसुबारसचा सण गोपालक व शेतकरी वर्गासाठी विशेष महत्त्वाचा आहे. या दिवसापासून दिवाळीच्या आनंदयात्रेची सुरुवात होते.
वसुबारस शब्दाचा अर्थ (Meaning of the Word “Vasu Baras”)
‘वसुबारस’ हा शब्द दोन भागांत विभागला जातो — ‘वसु’ आणि ‘बारस’. ‘वसु’ म्हणजे धन, संपत्ती, गाई आणि समृद्धीचे प्रतीक, तर ‘बारस’ म्हणजे द्वादशी — म्हणजेच हिंदू पंचांगानुसार बारावा दिवस. त्यामुळे वसुबारस म्हणजे “संपत्तीच्या पूजनाचा दिवस”. या दिवशी गोमातेचे पूजन केल्याने घरात सुख, शांती आणि समृद्धी टिकून राहते असा विश्वास आहे. भारतीय संस्कृतीत गाईला ‘माता’ मानले गेले असून ती जीवन, अन्नदात्री आणि संपन्नतेचे प्रतीक आहे. त्यामुळे वसुबारस हा सण आपल्याला निसर्ग, पशू आणि संपत्तीबद्दल कृतज्ञ राहण्याची शिकवण देतो.
वसुबारस 2025 तारीख आणि शुभ मुहूर्त (Vasu Baras 2025 Date & Muhurat)
वसुबारस 2025 = 17 ऑक्टोबर 2025 (शुक्रवार)
हिंदू पंचांगानुसार ही गोवत्स द्वादशी (Govatsa Dwadashi) आहे, जी महाराष्ट्रात वसुबारस म्हणून साजरी केली जाते.
शुभ मुहूर्त
- प्रादोषकालीन मुहूर्त = सायंकाळी ६:०५ PM ते ८:३० PM
- द्वादशी तिथी सुरू होते = १७ ऑक्टोबर सकाळी ११:१२ AM
- तिथी समाप्ती = १८ ऑक्टोबर दुपारी १२:१८ PM
पूजेचे कालावधी व योग्य वेळेचे महत्त्व
शुभ मुहूर्तात म्हणजे प्रादोषकाळात पूजा करणे फार महत्त्वाचे असते, कारण त्या वेळेत देवाच्या कृपेची संधी जास्त मानली जाते. योग्य मुहूर्त न पाळल्यास पूजा कमी फलदायी ठरू शकते असे श्रद्धा आहे. तसेच, तिथी आणि नक्षत्रे (ज्योतिषीय गोष्टी) सांभाळून पूजा वेळेचे नियोजन करणे ही परंपरा आहे.
वसुबारस दिवाळीच्या आधी का साजरी केली जाते? (Why Vasu Baras Comes Before Diwali)
वसुबारस हा दिवाळीच्या पाच दिवसांच्या सणमालिकेतील पहिला दिवस मानला जातो. दिवाळीचा प्रारंभ संपत्ती आणि समृद्धीच्या पूजनाने व्हावा म्हणून हा सण सर्वप्रथम साजरा केला जातो. ‘वसुबारस’ म्हणजेच ‘गोवत्स द्वादशी’ – या दिवशी गाई आणि वासराचे पूजन केले जाते, कारण गाईला धन, अन्न आणि जीवनाचे प्रतीक मानले गेले आहे. गोधन पूजनातून मनुष्य निसर्गाशी असलेले नाते दृढ करतो आणि पृथ्वीवरील सर्व जीवांविषयी कृतज्ञता व्यक्त करतो.
दिवाळी हा उत्सव ‘लक्ष्मीप्राप्ती’चा प्रतीक आहे आणि वसुबारस हा त्या प्राप्तीचा शुभ प्रारंभ मानला जातो. कारण गाईला ‘लक्ष्मीचा अवतार’ समजले जाते. धार्मिक दृष्ट्या, गाईचे पूजन केल्याने घरात शांती, आरोग्य आणि समृद्धी वाढते असे मानले जाते. आध्यात्मिकदृष्ट्या, हा सण आपल्याला सांगतो की खरी संपत्ती म्हणजे निसर्ग, पशुधन आणि मातृत्वाचे मूल्य. त्यामुळे दिवाळीपूर्वी वसुबारस साजरी करणे हे निसर्गाशी सुसंवाद साधण्याचे प्रतीक आहे.
वसुबारस पूजनाची विधी (Rituals and Puja Vidhi of Vasu Baras)
वसुबारसच्या दिवशी पूजेची तयारी अत्यंत पवित्रतेने केली जाते. सकाळी घर स्वच्छ करून अंगणात गोमातेचे आणि वासराचे चित्र काढले जाते किंवा खऱ्या गाई-वासराचे पूजन केले जाते. तांदूळ, हळद-कुंकू, फुले, दिवा आणि नैवेद्य यांची व्यवस्था केली जाते.
पूजा सुरू करण्यापूर्वी स्त्रिया स्नान करून पवित्र वस्त्र धारण करतात. गाईच्या अंगावर हळद-कुंकू लावून तिला फुलांचा हार घातला जातो. वासराला तिच्या शेजारी ठेवून दोघांचे एकत्र पूजन केले जाते. त्यानंतर गायीसाठी गवत, ज्वारी किंवा गूळ-दूधाचा नैवेद्य दिला जातो. पूजा करताना ‘गोमाता’चे स्तवन आणि व्रतकथा ऐकली जाते.
या पूजेत गृहिणींचा सहभाग सर्वाधिक असतो, कारण त्या घरातील लक्ष्मी मानल्या जातात. स्त्रिया या दिवशी दुग्धजन्य पदार्थ खाणे टाळतात आणि गाईला मातृस्वरूप मानून आभार मानतात. पूजनानंतर कुटुंबातील सर्वजण गाईच्या चरणी नमस्कार करतात आणि समृद्धीची कामना करतात.
वसुबारसच्या दिवशी काय करावे आणि काय टाळावे (Do’s and Don’ts on Vasu Baras)
वसुबारसच्या दिवशी सकाळी लवकर उठून स्नान करून गाईच्या पूजनाची तयारी करावी. घरातील सदस्यांनी शुद्ध मनाने आणि श्रद्धेने पूजा करावी. गाईला गवत, धान्य आणि दूधाचा नैवेद्य द्यावा. तसेच गरीब व गरजू लोकांना दान करणे शुभ मानले जाते. या दिवशी कुटुंबातील लोकांनी एकत्र बसून गोमातेची कथा ऐकावी, कारण ती जीवनात कृतज्ञतेची भावना वाढवते.
या दिवशी दुग्धजन्य पदार्थ जसे की दूध, दही, तूप इत्यादी खाणे टाळावे, कारण ते गोमातेच्या सन्मानाचा भाग आहे. गाईला त्रास देणे, पूजा न करता गाईकडे दुर्लक्ष करणे किंवा अपवित्र वस्त्र धारण करणे हे टाळावे. वादविवाद, अपशब्द किंवा राग टाळून दिवस शांततेत आणि श्रद्धेने घालवावा.
वसुबारसचा सण फक्त धार्मिक नसून तो भावनिक आणि सांस्कृतिक दृष्टीनेही महत्त्वाचा आहे. तो आपल्याला सांगतो की खरी समृद्धी आपल्या कृतज्ञतेत आणि निसर्गाशी असलेल्या नात्यात आहे.
निष्कर्ष
वसुबारस हा फक्त दिवाळीचा प्रारंभ नव्हे, तर कृतज्ञतेचा आणि समृद्धीचा सण आहे. गाई-मातेच्या पूजनातून आपण निसर्ग, पशुधन आणि मातृत्वाबद्दल आदर व्यक्त करतो. वसुबारस आपल्याला शिकवतो की खरी संपत्ती म्हणजे धन नव्हे, तर निसर्गाशी असलेले प्रेम आणि संतुलन. अशा सणांमुळे आपली संस्कृती, श्रद्धा आणि मूल्ये अधिक दृढ होतात. अशा पवित्र आणि अर्थपूर्ण सणांविषयी अधिक जाणून घेण्यासाठी Astrosutraz.in ला भेट द्या आणि आपले आध्यात्मिक ज्ञान वाढवा.
Read More: Dattjayanti-vishesh-muhurt-2025|दत्तजयंती विशेष मुहूर्त 2025